Հայերեն ամենահին թղթե ձեռագիրը

Հայերեն ամենահին թղթե ձեռագիրը գրվել է 981թ. Ղուկաս գրչի ձեռքով: Նյութեր հավաքողը եղել է հայրը` Դավիթ քահանան:

Այն համարվում է հայ ձեռագրական արվեստի բարձրարժեք նմուշներից մեկը: Բաղկացած է 360 թերթից, ունի 28,5×15,5 սմ մակերես («Մատեան գիտութեան եւ հավատոյ Դավթի քահանայի», նմանատպություն: Ուսումնասիրությունը, վերծանությունը, ծանոթագրության ցանկերը աշխատասիրությամբ Ա. Մաթևոսյանի, Ե., 1997թ.):

Հնությամբ աշխարհում չորրորդն է, բովանդակության կարևորությամբ` առաջիններից (որպես գիտական նյութերի ժողովածու): Թղթե ձեռագիրն ինքնագրով մեզ հասած առաջին ժողովածուն է և բոլորգրով գրված առաջին ամբողջական մատյանը: Կազմել է Դավիթ քահանա մատենագիրը, գրել է որդին` Ղուկասը (հավանաբար` Արգինայում):

Բովանդակում է աստվածաբանական, պատմագրական, տիեզերագիտական, տոմարագիտական, չափագրական, աշխարհագրական, փիլիսոփայական նյութեր, ժամանակագրական, գեղարվեստական առանձին երկեր, հանելուկներ:

Ընդգրկում է հայ հեղինակների մեծ ցանկ` Գրիգոր Ա Լուսավորիչ, Եղիշե, Մովսես Խորենացի, Հովհաննես Ա Մանդակունի, Աթանաս Տարոնացի (որպես ժամանակագիր առաջին անգամ ենք հանդիպում), Դավիթ Հարքացի, Պետրոս Սյունեցի, Վրթանես Քերթող, Անանիա Շիրակացի, Հովհաննես Գ Օձնեցի, Ստեփանոս Սյունեցի և ուրիշներ:

Այստեղ ընդգրկված են նաև Փիլոն Ալեքսանդրացու, Աթանաս Ալեքսանդրացու, Գրիգոր Նազիանզացու, Ապողինար Լաոդիկեցու, Գրիգոր Նյուսացու, Եպիփան Կիպրացու, Հովհան Ոսկեբերանի, Կյուրեղ Ալեքսանդրացու և այլոց երկերից հատվածներ: