Ակրոմեգալիա (մանկական տարիքի)

Զարգանում է ֆիզիոլոգիական աճն ավարտած երեխաների մոտ աճի՝ սոմատոտրոպ հորմոնի գերարտադրության հետևանքով։ Հիպոֆիզի առաջնային բլթի ախտահարումների հետ կապված հիվանդությունների շարքում ակրոմեգալիան հանդիպում է հաճախ։ Մանկական տարիքում ակրոմեգալիան համեմատաբար հազվադեպ է լինում։

Հիվանդությունը սովորաբար ընթանում է դանդաղ, անկանոն ռեմիսիաներով։ Առավել վաղ նշաններն են ընդհանուր թուլությունը, գլխացավերը, ոսկրային և հոդային ցավերը, գերքրտնությունը և անքնությունը։ Բնորոշ ախտանիշ է կմախքի, փափուկ հյուսվածքների և ներքին օրգանների անհամաչափ աճը։ Հիվանդներն ունենում են բնորոշ արտաքին տեսք, բարձր հասակ, խոշոր և կոպիտ դիմագծեր, արտացցված ստորին ծնոտ, ցցված հոնքաղեղներ։ հաստանում են շրթունքները, լեզուն, քիթը, ականջները։ Ատամները հեռանում են միմյանցից, խախտվում է ատամնակծվածքը։ Լեզվի մեծացման և ձայնալարերի հաստացման հետևանքով խանգարվում է հիվանդի խոսակցությունը, կոպտանում է ձայնը։ Ձեռքերի և ոտքերի ոսկրերը հաստանում են, կրծքավանդակի ծավալը մեծանում է, ողները հեռանում են միմյանցից՝ առաջ բերելով ողնաշարի ծռումներ։ Լինում է սեռական թերզարգացում։ Աղջիկների կրծքագեղձերը չեն աճում, դաշտանային ցիկլը ժամանակին չի սկսվում, տղաների մոտ առաջանում է գինեկոմասթիա (կնաստինքություն)։ Գանգի ռենտգենյան հետազոտությամբ հայտնաբերվում է գանգոսկրերի հաստացում, անոթային պատկերի ցայտունություն, ստորին ծնոտի գերաճ, էոզինոֆիլային ադենոմայի դեպքում թրքական թամբի մեծացում և ձևափոխություն։ Հիպոֆիզի արագընթաց և ինֆիլտրատիվ աճով զարգացող ուռուցքների դեպքում թրքական թամբը կարող է քայքայվել։

Աչքի հատակում հայտնաբերվում է կանգային պտկիկ, տեսադաշտի նեղացում, տեսողության նվազում։ Արյան մեջ ավելանում է սոմատոտրոպ հորմոնի, ֆոսֆորի և հիմնային ֆոսֆատազայի քանակը։ Մեզում շատանում են 17-կետոստերոիդները և 17-օքսիկորտիկոստերոիդները։

Բուժումը։ հիպոֆիզի գեղձուռուցքի (ադենոմայի) դեպքում կատարում են ռենտգենային բուժում, ինչպես նաև. վիրաբուժական միջամտություն։ Նշանակում են նաև սոմատոտրոպ հորմոնի արտադրությունն ընկճող միջոցներ։ Կատարում են նաև ախտանշային բուժում։

Կլինիկական մանկաբուժություն
Վ.Ա. Աստվածատրյան